Wat is het verschil? Ontspannen is fysiek, “niks doen” heeft met mentale activiteit te maken. Naar mijn idee dus compleet verschillende dingen. Gek genoeg lijken deze twee dingen op het eerste gezicht hetzelfde.
Spanning is een woord met meerdere betekenissen. Ik laat de electrische variant gemakshalve even achterwege. Dan hebben we nog spanning in de zin van spierspanning. Het bewust of onbewust aanspannen van spieren. Daarnaast is er spanning in het hoofd. Een gemoedstoestand die ook allerlei lichamelijke reacties teweeg brengt zoals aanmaak van adrenaline, onbewuste spierspanning, verhoging van de bloeddruk en een snellere hartslag.
Ontspanning is het tegenovergestelde van spanning. Ook in de twee hierboven toegelichte betekenissen. Ontspanning kan plaatsvinden op fysiek niveau en op mentaal niveau. Gek genoeg leidt bewuste spierspanning, bijvoorbeeld sporten, tot ontspanning op beide vlakken. De verschillende vormen van Yoga gaan hier zelfs expliciet over. Het eerst met meerdere bewegingen en posities de spierspanning en gewrichtsspanning bewust verhogen, om daarna ook bewust van de resulterende ontspanning in het lichaam te kunnen genieten.
Het “niet iets doen” is voor veel mensen onduidelijk. Je kunt stil zitten en geen lichaamsdeel bewegen en toch druk bezig zijn in je hoofd met gedachten, verleden en toekomst. Sommigen beschouwen het “niks doen” veel breder, zoals een spelletje spelen, een boek lezen, wandelen of achter de TV zitten. Grappig genoeg is in deze gevallen het “niks doen” een andere term voor ontspanning.